Rozwój i kryzys konstytucji społecznej. Przypadek samorządów zawodowych

Autorzy: Karol Muszyński, Paweł Skuczyński

Rok wydania: 2020
Liczba stron: 363
ISBN: 978-83-8235-362-4

Czytaj książkę w Google Books.

Pobierz książkę w formacie pdf.

Problematyka i główne tezy książki:

Książka jest efektem badań empirycznych nad udziałem samorządów zawodowych zawodów zaufania publicznego w tworzeniu prawa ich dotyczącego, w latach 1997-2015.

Zawiera analizę ilościową i jakościową, w tym ocenę stopnia wpływu samorządów zawodowych na procedowane projekty aktów normatywnych oraz fragmenty wywiadów pogłębionych z przedstawicielami rządu oraz samorządów zawodowych.

Rekonstruuje przyczyny porażek inicjatyw rządowych dotyczących wszystkich samorządów zawodowych podejmowanych przez J. Hausnera i J. Gowina.

Identyfikuje patologie komunikowania legislacyjnego między rządem i samorządami zawodowymi, w tym sposoby nadawania przez rząd fikcyjnego charakteru konsultacjom i opiniowaniu oraz posługiwanie się przez samorządy nieformalnymi i alternatywnymi kanałami wpływu.

Ukazuje kontekst powyższych zjawisk jako trwające nieprzerwanie co najmniej od 2005 procesy konsolidacji władzy i wykluczania podmiotów społecznych od współdecydowania. Wykluczenie to obejmowało nie tylko samorządy zawodowe, ale także instytucje partnerstwa i dialogu społecznego oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Formułuje tezę, że wykluczenie podmiotów społecznych z paradygmatu rządzenia stworzyło warunki możliwości kryzysu konstytucyjnego z 2015, wykreowało przestrzeń dla populizmu politycznego i napędziło dryf w stronę autorytaryzmu.

Zawiera analizę postulatu dodania do Konstytucji RP art. 17 ust. 3 regulującego zasady partnerstwa między samorządami zawodowymi a rządem.

Proponuje społeczne odczytanie Konstytucji RP z 1997 jako alternatywę dla interpretacji skrajnie liberalnych i republikańskich, zgodnie z którą – głównie na podstawie postanowień jej Rozdziału I, w tym art. 17 – podmioty społeczne powinny uczestniczyć w procesach rządzenia.

Proponuje tworzenie przez samorządy zawodowe sieci organizacyjnych i wypracowywania w ich ramach innowacji instytucjonalnych jako alternatywy dla modusu operandi grupy interesu.

Proponuje utworzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Zawodowego na wzór innych komisji wspólnych, w celu wykreowania przestrzeni partnerstwa i współdecydowania o kierunkach polityk publicznych i tworzonego prawa w transparenty sposób.

Wydawniczy opis książki:

Samorządy zawodowe są z prawniczego punktu widzenia korporacjami prawa publicznego. W perspektywie socjologicznej są jedną z form instytucjonalizacji praktyk społecznych, a dla nauk politycznych stanowią jeden z podmiotów władzy. W monografii wykorzystano wszystkie trzy spojrzenia. Przedstawiamy m.in. historyczną ewolucję samorządów zawodowych w ramach transformacji, nadanie im rangi ustrojowej w art. 17 Konstytucji RP, ich udział w tworzeniu prawa oraz polityki publiczne podejmowane wobec nich. Zgodnie z przyjętym interdyscyplinarnym podejściem i w oparciu o badania empiryczne ujęto samorządy zawodowe jako podmioty konstytucji społecznej, a ich losy jako przykład jej rozwoju i kryzysu.

Karol Muszyński, Paweł Skuczyński

Fragmenty recenzji wydawniczych:

„Jest to praca zarówno rzetelna od strony merytorycznej, nowatorska pod względem zastosowanej w niej metodologii, jak i doniosła poznawczo oraz praktycznie. Pozwala bowiem w nowy, niewykorzystywany dotąd sposób spojrzeć na uwarunkowania i procesy, które stoją za trwającym obecnie kryzysem konstytucyjnym. Co więcej, formułuje się tu propozycje dróg wyjścia z kryzysu, które z pewnością zasługują na uwzględnienie w aktualnych dyskusjach. Jako taka może ona wnieść cenny wkład nie tylko do dyskursu naukowego, ale także do szerszej debaty publicznej nad polskimi praktykami ustrojowymi. Książka ta powinna także stanowić lekturę obowiązkową dla osób zainteresowanych bardziej szczegółowymi problemami samorządów zawodowych i ich roli w tworzeniu prawa oraz kształtowaniu polityk publicznych”.

Z recenzji dra hab. Macieja Pichlaka (Uniwersytet Wrocławski)

„W recenzowanej pracy znajduje się to, co uważam za ideał, czyli badania empiryczne osadzone w bogatych rozważaniach teoretycznych, «zaprzęgnięte» do formułowania odpowiedzi na najważniejsze problemy ustrojowe i nękające nas kryzysy. Praca ma szereg (…) zalet, których nie sposób w tym miejscu wymienić, a wspomnę tylko o wielu nowatorskich jej elementach, takich jak: oparcie się na nurcie społecznego  konstytucjonalizmu, dokonanie nowej interpretacji Konstytucji, sformułowanie propozycji de lege ferenda, jeżeli chodzi o konstytucyjną regulację zawodów zaufania publicznego, oryginalną diagnozę (odwołującą się do procesów sprzed 2015 r.) obecnego kryzysu prawa w Polsce, wizję refleksyjnej polityki prawa. Wszystko to (…) powoduje, że niewątpliwe stanie się ona niezbędną lekturą nie tylko dla osób zainteresowanych zawodami zaufania społecznego, ale także tych wszystkich zastanawiających się «na serio» nad Polską jako wspólnotą społeczno–polityczną”.

Z recenzji dra hab. Mateusza Stępnia (Uniwersytet Jagielloński)